1. Advent – Czas Oczekiwania
Świąteczny okres w Szwecji rozpoczyna się wraz z pierwszą niedzielą Adwentu. W domach pojawiają się adwentowe świeczniki i kalendarze, które odliczają dni do Bożego Narodzenia. Każda niedziela Adwentu to okazja do zapalenia kolejnej świecy, co symbolizuje zbliżające się święta.
2. Święta Łucja – 13 grudnia
Jednym z najbardziej charakterystycznych szwedzkich zwyczajów jest obchodzenie dnia Świętej Łucji. 13 grudnia, w najkrótszy dzień roku, odbywają się procesje, w których dziewczęta ubrane w białe suknie, z wiankami z zapalonymi świecami na głowach, śpiewają tradycyjne pieśni. To piękne i poruszające widowisko symbolizuje światło przynoszone przez Świętą Łucję w ciemność zimowych dni
Julbord – Świąteczny Stół
Szwedzkie Boże Narodzenie nie może się obejść bez bogato zastawionego stołu, zwanego Julbord. To świąteczny bufet, na którym królują tradycyjne potrawy, takie jak:
Janssons frestelse – To popularna szwedzka potrawa, która stanowi zapiekankę z ziemniaków, cebuli oraz szprotek (lub anchois), wzbogaconą o śmietanę i biały pieprz. Jest łatwa w przygotowaniu i często gości na szwedzkich stołach.
Sill – marynowane śledzie w słodkiej octowej zalewie z czerwoną cebulą i marchewką.
Köttbullar to niewielkie kulki mięsne, usmażane lub pieczone, przygotowywane głównie z mielonego mięsa wołowego lub wołowo-wieprzowego, często z dodatkiem jagnięciny. Choć przypominają polskie klopsiki, są od nich mniejsze, mają średnicę zbliżoną do orzecha włoskiego. To tradycyjna potrawa szwedzkiej kuchni.
Julskinka to tradycyjna szynka, która jest popularna w krajach skandynawskich, zwłaszcza w Szwecji, podczas obchodów Bożego Narodzenia. Zazwyczaj przygotowuje się ją z wieprzowiny, która jest marynowana, gotowana i często pieczona z glazurą z melasy, musztardy lub przypraw. Julskinka jest często podawana na zimno jako przekąska, na kanapkach lub jako część świątecznego bufetu. To ważny element tradycyjnych świątecznych festynów i rodzinnych spotkań.
Lutefisk, czyli mydlana ryba z Norwegii to tradycyjne danie norweskie, serwowane w czasie Świąt Bożego Narodzenia. Do jego przygotowania wykorzystuje się sztokfisza, głównie dorsza. Proces rozpoczenia polega na moczeniu suszonej ryby przez kilka dni w wodzie, a następnie przez kolejne dni w ługu sodowym, który jest substancją silnie żrącą. Po tym etapie ryba jest ponownie moczona w wodzie przez kilka dni, aby usunąć resztki żrącej substancji. Gotowa lutefisk ma galaretowatą konsystencję i intensywny aromat. Może być gotowana lub smażona, a podawana jest zazwyczaj z warzywami lub innymi dodatkami.
Do tego wszystkiego podaje się glögg, czyli grzane wino z przyprawami, oraz pepparkakor – korzenne ciasteczka.
Glögg, czyli grzane wino z przyprawami
Pepparkakor – szwedzkie pierniczki
4. Jultomten – Szwedzki Święty Mikołaj
W Wigilię Bożego Narodzenia, czyli 24 grudnia, szwedzkie dzieci z niecierpliwością oczekują na wizytę Jultomtena, czyli szwedzkiego Świętego Mikołaja. Jultomten, w towarzystwie swoich pomocników – tomtar – przynosi prezenty, które dzieci znajdują pod choinką.
5. Kalle Anka – Tradycja Telewizyjna
Zastanawiasz się, czy w innych krajach również zasiadają przed telewizorami na Wigilię, by obejrzeć „Kevina samego w domu”? Odpowiadamy: nie wszędzie! W Szwecji od ponad sześćdziesięciu lat w każdy 24 grudnia emitowany jest Kalle Anka, czyli Kaczor Donald! To specjalny odcinek tej kreskówki, który po raz pierwszy pokazano w Stanach Zjednoczonych w 1958 roku. Mimo upływu lat, Kalle Anka wciąż gromadzi przed ekranami tysiące Szwedów w różnym wieku.
6. Julbock – Świąteczny Kozioł
Jednym z symboli szwedzkiego Bożego Narodzenia jest Julbock, czyli świąteczny kozioł. Wykonany ze słomy, często zdobi domy i ogrody. Najbardziej znany jest ogromny kozioł w Gävle, który co roku przyciąga uwagę turystów z całego świata
.
7. Kot Jólakötturinn
Kot Jólakötturinn, znany jako świąteczny kot, to postać, która na Islandii straszy niegrzeczne dzieci w okresie świątecznym. Zgodnie z tradycją, każdy domownik powinien przed Bożym Narodzeniem otrzymać nowe ubranie; w przeciwnym razie grozi mu, że zostanie pożarty przez Jólakötturinn. Zwyczaj ten ma swoje korzenie w czasach, gdy odzież była wytwarzana ręcznie z wełny owczej. Grzeczne dzieci, które pomagały rodzicom w pracy, były nagradzane nowymi ubraniami, co zapewniało im bezpieczeństwo. Świąteczny kot czaił się więc jedynie na leniwych i nieposłusznych.
8. Raflegaver – gra o prezenty
Nigdzie indziej na świecie przekazywanie sobie świątecznych prezentów nie odbywa się tak żywiołowo jak w Danii. Choć chodzi tu głównie o drobiazgi dla znajomych – na przykład z pracy czy szkoły – napięcie i emocje są ogromne. Aby zdobyć te prezenty, należy wziąć udział w grze zwanej raflegaver.
Każdy uczestnik musi przynieść ze sobą ustaloną liczbę zapakowanych prezentów, których wartość najczęściej wynosi od 25 do 50 koron, co przekłada się na kwotę maksymalnie 30 złotych. Na początku ustalamy czas trwania gry i nastawiamy odpowiedni budzik. Następnie gracze po kolei rzucają kostką. Jeśli ktoś wyrzuci szóstkę, ma możliwość pobiec po paczkę. W tym czasie pozostali gracze kontynuują rzucanie. Uczestnik, który nie zdąży wrócić z prezentem przed swoją kolejką, traci szansę na ruch. Jeśli na kostce padnie jedynka, gracz musi oddać jeden ze swoich prezentów osobie po prawej stronie.
Kiedy wszystkie prezenty w puli zostaną rozdane, uczestnik, który wyrzuci szóstkę, ma prawo zabrać paczkę któremuś z innych graczy. Gdy budzik się odezwie, czas na rzucanie kostką dobiega końca, a wszyscy biorący udział w zabawie mogą wreszcie rozpakować zdobyte prezenty!
9. Wigilia po fińsku, czyli sauna i cmentarz
Wigilia po fińsku to wyjątkowy czas, w którym, podobnie jak w Polsce, obchodzone są najważniejsze święta. Kluczowym elementem fińskiej Wigilii jest tradycja odwiedzania sauny. Finowie dbają o to, aby wyjść z sauny jeszcze przed zmrokiem, co ma na celu uczczenie pamięci zmarłych i zwolnienie dla nich miejsca. Dlatego zazwyczaj do sauny udaje się już przed południem. W tej relaksującej atmosferze można rozkoszować się glögi, czyli gorącym winem lub sokiem z przyprawami, jednak w saunie należy zachować ciszę. Nieprzestrzeganie tego obyczaju może bowiem przynieść pecha w nadchodzącym roku.
Kolejnym istotnym zwyczajem w Wigilię jest odwiedzanie grobów bliskich. Finowie zapalają znicze i wspominają tych, którzy odeszli, pielęgnując pamięć o nich w ten szczególny wieczór, kiedy nie mogą już zasiąść przy wigilijnym stole.
10. Julemarked – jarmarki bożonarodzeniowe
W większości skandynawskich miast odbywają się jarmarki bożonarodzeniowe, gdzie można kupić rękodzieło, smakołyki oraz rozgrzewające napoje. To doskonała okazja, by poczuć magię świąt i skosztować lokalnych specjałów.
Boże Narodzenie w Skandynawii to czas radości, magii i wspólnoty. Każda z tych tradycji wnosi coś wyjątkowego, tworząc niezapomniane chwile, które pozostają w sercu na długo. Jeśli jeszcze nie mieliście okazji przeżyć świąt w tej części Europy, warto rozważyć taką podróż – na pewno dostarczy Wam to niezapomnianych wrażeń!
Szwedzkie tradycje bożonarodzeniowe są pełne ciepła, radości i wyjątkowej atmosfery. Dzięki nim, święta w Szwecji są naprawdę magiczne i niezapomniane. Czy macie swoje ulubione tradycje świąteczne? Podzielcie się nimi w komentarzach!
Planujesz spędzić Boże Narodzenie na północy? Nie zwlekaj! Sprawdź już teraz nasze promy do Szwecji!